Brezilya’da darbe mi yapılıyor?

Ufuk UlutaÅŸ

CoÄŸrafi uzaklığı ve ilgi azlığı sebebiyle Türkiye medyasında çok fazla yer kaplamasa da Brezilya, siyasi açıdan da üstünde çalışılası bir ülke. BRICS’in önemli ülkelerinden birisi olan Brezilya’da an itibariyle CumhurbaÅŸkanı Dilma Rousseff’ın görevden alınması için parlamentoda oylamalar yapılıyor. Oylamaların ilk raundunda alt meclisteki oylamayı 367’ye 137 oyla kaybeden Rousseff’in siyasi kaderi Senato’daki ikinci oylamadan sonra belli olacak. Senato’daki 81 üyenin salt çoÄŸunluÄŸunun evet oyu vermesi halinde Rousseff’in cumhurbaÅŸkanlığı düşecek ve yerine yardımcısı Michel Temer geçecek.

Rousseff’e yöneltilen suçlama, 2014’teki seçim kampanyasında ülkenin bütçe açığını var olandan daha az göstermek için rakamlar üzerinde manipülasyonlar yapması. En azından kâğıt üzerindeki suçlama bu. Fakat büyük ihtimalle doÄŸru olsa da bu iddianın neden ÅŸimdi dert edildiÄŸi ve Rousseff’i alaÅŸağı etme aracı haline geldiÄŸi hâlâ havada. Zira daha önceki hükumetlerin de benzer üçkâğıtçılığa baÅŸvurduÄŸu biliniyor. Daha da iyi bilinen ise Brezilya’da siyasetin baÅŸtan aÅŸağıya yolsuzluk batağında olduÄŸu. Ä°lginç bir bilgi: Görevden almayı görüşen komisyonun 65 üyesinden 37’si yolsuzluk veya diÄŸer ağır suçlarla suçlanmakta. Alt meclisin 513 üyesinden 303’ü, Senato’nun da 81 üyesinden 49’u hakkında ağır suçlardan dolayı bekleyen iddianameler bulunuyor. 
Peki Rousseff neden kurban ediliyor? Öncelikle Rousseff’in de sütten çıkmış ak kaşık olmadığını söylemek lazım. Ãœlkenin belki de dünyanın en büyük yolsuzluk skandallarından birisi olan Petrobras skandalı doÄŸrudan Rousseff ile alakalı olmasa da bu dev ÅŸirketin senelerce yönetim kurulu baÅŸkanlığını yapan Rousseff hakkında soru iÅŸaretleri uyandırıyor. Rousseff’in partisi İşçi Partisi (PT)’nin birçok kilit figürünün de adı soruÅŸturmada geçiyor. 
Petrobras Brezilya’nın en büyük ÅŸirketi ve kurulan paravan ÅŸirketlere verilen ihaleler üzerinden siyasetçilerin de dâhil olduÄŸu birçok figür, yaklaşık 5.3 milyar dolarlık bir yolsuzluÄŸun parçası olmuÅŸ. An itibarıyla federal polis Araç Yıkama Operasyonu (Operação Lava Jato) adı verilen bir operasyonla skandala dair soruÅŸturmaya devam ediyor. Alt Meclis’in baÅŸkanı ve görevden alma giriÅŸiminin mimarı olan Eduardo Cunha’nın adı da Petrobras soruÅŸturmasında milyon dolarlık yolsuzluk skandalında geçiyor ve hakkında 184 yıl hapis cezası isteniyor. Eski CumhurbaÅŸkanı ve Rousseff’in mentörü Lula da bu soruÅŸturmada ismi geçenlerden. Petrobras skandalı sebebiyle ÅŸeffaflık ve temizlik vaadiyle iÅŸbaşına gelen Rousseff’in desteÄŸi oldukça düşmüş ve geniÅŸ bir kitle sokaklara dökülmüştü. Bir de mevcut ekonomik kriz ve iÅŸsizlik eklenince bazı anketlere göre Brezilya halkının %61’i görevden almayı destekliyor. 
Bu protestolardan ve öfkeden istifade bütçede oynama bahanesini kullanarak Rousseff’in rakipleri bir alaÅŸağı operasyonuna giriÅŸtiler. Cunha ile birlikte kilit isimlerden birisi Michel Temer. Rousseff’in görevden alınması halinde cumhurbaÅŸkanlığı koltuÄŸuna seçilmeden oturacak olan Temer daha oylama yapılmadan zafer konuÅŸmasını ve vaatlerini sunduÄŸu bir video çekip “kazayla” bazı vekillere Whatsapp’tan göndermiÅŸ. Bir taraftan siyasi ihtiraslar diÄŸer taraftan da ucu hepsine dokunan Petrobras skandalı soruÅŸturmasının üstünü örtme ve/veya suçu birkaç kiÅŸinin üstüne yıkma çabaları birçok farklı siyasi bloÄŸu Rousseff’in karşısında birleÅŸtirmiÅŸ gözüküyor. Petrobras’ın sorumluluÄŸunu Rousseff’in ÅŸahsında İşçi Partisi’ne atıp diÄŸerlerini aklama ve Temer’in cumhurbaÅŸkanlığında soruÅŸturmayı yönetme çabası mevcut görevden alma giriÅŸiminin altında yatan baÅŸlıca nedenler. DiÄŸer bir ifadeyle Brezilya’nın yolsuz siyasileri ve oligarkları kendilerini kurtarma temennisiyle geniÅŸ resimde kendilerinden birisi sayılabilecek Rousseff’i kurban ediyor. Seçimle iÅŸbaşına gelen Rousseff’i seçim dışı Ali Cengiz oyunlarıyla saf dışı bırakıyor.